Amasya Orta Karadeniz’de var olan yerleşim alanıdır. Hititlerden başlayarak çeşitli uygarlıkların merkezi olmuştur.

Hitit, Frig, Kimmer, İskit, Lidya, Pers, Helenistik, Pontus, Roma, Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı, Osmanlı dönemlerinde hayat hep devam etmiştir.

Kentte bulunan Kral Kaya mezarları Pontus dönemine aittir. MÖ. 333  MÖ. 26

700 yıl Bizans egemenliğinde kalmıştır.

Roma dönemine ait : su kanalları, kaleler, köprüler vardır.

Selçuklular 1975 yılında şehri fethetmişlerdir.

Osmanlı döneminde 1386 yılında Şehzade Yıldırım Beyazıd  Amasyayı Osmanlı topraklarına kattı. Halen Amasya Şehzadeler şehri olarak anılmaya devam etmektedir. 12 Şehzade burada sancakbeyi olarak görev yaptı 6 tanesi padişah oldu.

İlin adı Roma imp. Döneminden kalan sikkelerin üzerinde Amaccia isimleri yer aldığından gelmiştir.

Amasya Evleri sivil mimari örneğidir.

Kral Mezarları

Harşene Kalesi yamaçlarında Pers Pontus krallarına ait kaya mezarlardır.

Kaleler

Amasya Kalesi

Glanbolu Kalesi

Mağaralar

Aynalı Mağara :  Yerden 10 – 15 m yüksekliğinde kaya parçasına oyulmuş 18 adet mağara vardır.

Müzeler

Şehzadeler Müzesi

Minyatür Amasya Müzesi

Amasya Müzesi

Darüşşifa Müzesi

Alp Arslan Belediye Müzesi

Etnoğrafya Müzesi

Konaklar

Hazeranlar Konağı

Saray düzü Kışla binası

Saraylar

Kızlar Sarayı

Türbeler

Halifet Gazi Türbesi

Torumtay Türbesi

Şirvani Türbesi

Aşağı Piriler Türbesi

Hanlar

Taş Hab

Merzifon Taş Han

Bedestenler

Köprülü Mehmet Paşa Bedesteni

Kara Mustafa Paşa Bedesteni

Antik Kentler

Ameseia

Camiler

Burmalı Minare Cami

Gök Medrese Camii

Beyazid Camii

Çilehane Camii

Hızır Paşa Camii

Anıt Heykeller

Sultan II. Beyazıd Anıtı

Medreseler

Halifed Gazi Medresesi

Kapı Ağası Medresesi

Şamlar Medresesi

Tıgrakya Medresesi

Çelebi Mehmet Medresesi

Haliliye Medresesi

Darülhadis Medresesi

Dağrakiye Medresesi

Sultan Beyazid Medresesi

Torumtay Medresesi

Köprüler

Alçak Köprü

İltekin (Çağlayan ) Köprüsü

Kunç Köprüsü

İstasyon Köprüsü

Helkıs (Hükümet) Köprüsü

Mağdenüz Köprüsü